หากย้อนกลับไปเมื่อไม่กี่ปีก่อน งาน BIM/VDC ส่วนใหญ่ยังต้องใช้เวลามหาศาลกับการปั้นโมเดล ตรวจแบบ และถอดปริมาณซ้ำๆ แต่วันนี้ ปัญญาประดิษฐ์ (AI) กำลังเข้ามาเขย่าเวิร์กโฟลว์เดิม ทำให้งานที่เคยใช้เวลาหลายชั่วโมงเหลือเพียงไม่กี่นาที

บทบาทของผู้เชี่ยวชาญ BIM/VDC จึงเปลี่ยนจาก “ผู้ลงมือทำ” ไปสู่ “ผู้ตัดสินใจ ออกแบบกระบวนการ และควบคุมคุณภาพ”

ตลาด AI ในงานก่อสร้างเองก็เติบโตอย่างรวดเร็ว ข้อมูลจากบทความต้นฉบับของ AECbytes ชี้ว่ามูลค่าตลาด AI ในปี 2024 อยู่ที่ 3.93 พันล้านดอลลาร์ และคาดว่าจะพุ่งขึ้นแตะ 22.68 พันล้านดอลลาร์ภายในปี 2032 นี่ไม่ใช่เทรนด์ชั่วคราว แต่เป็นการเปลี่ยนเกมระยะยาว

บทบาทใหม่ของทีม BIM/VDC ในยุค AI

1. จาก “ทำแบบ” > “ออกแบบการตัดสินใจ”ใช้ AI เร่งงานที่ทำซ้ำ แล้วโฟกัสกับการตีความผลลัพธ์และเลือกทางออกที่ตอบโจทย์โครงการ
2. จาก “ทำเองทุกขั้น” > “ประกอบระบบอัตโนมัติ”วางระบบที่เชื่อมเครื่องมือหลายตัว เช่น Revit+Dynamo, Navisworks/Solibri, Autodesk Forma หรือ Spacemaker ให้ทำงานสอดประสานกัน
3. จาก “เครื่องมือเดียว” > “เวิร์กโฟลว์ข้ามแพลตฟอร์ม”ผสาน BIM, Generative Design, Analytics และเครื่องมือ AI เข้าด้วยกัน เพื่อสร้างข้อมูลที่ไหลลื่นตั้งแต่การออกแบบจนถึงการส่งมอบ

ทักษะที่ต้องมีเมื่อทำงานกับ AI

• Prompting & Interaction: เข้าใจวิธี “คุย” กับ AI เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่แม่นยำและตรวจสอบได้
• Data Literacy: จัดการพารามิเตอร์, ข้อมูลโมเดล และ schema ให้พร้อมต่อการประมวลผล
• Critical Thinking & QA: สร้างกฎตรวจคุณภาพ และประเมินผลลัพธ์ AI ก่อนนำไปใช้จริง
• Platform Mastery: รู้ลึกทั้งแพลตฟอร์ม BIM/VDC และปลั๊กอิน AI เพื่อสร้างเวิร์กโฟลว์ที่แข็งแรง

ตัวอย่างการประยุกต์ AI ใน BIM/VDC

• Generative Design: ให้ AI สร้างทางเลือกแบบอัตโนมัติ เช่น mass, zoning, daylight analysis แล้วนำไปตรวจตามมาตรฐานใน Solibri
• Clash Detection อัตโนมัติ: ตั้งเกณฑ์คัดกรอง ให้ AI ตรวจซ้ำๆ แทนทีม เหลือให้คนโฟกัสเฉพาะเคสซับซ้อน
• Quantity & Cost Analysis: ดึงข้อมูลจากโมเดลไปสร้างแดชบอร์ดวิเคราะห์ปริมาณและต้นทุนแบบ near real-time

แนวทางปรับตัวขององค์กร

1. เลือก Use Case ที่คุ้มค่าที่สุดก่อน เช่น clash routine หรือ QTO
2. ตั้งมาตรฐานข้อมูล ให้ AI ทำงานได้ถูกต้อง
3. ผสานเครื่องมือเดิมกับ AI โดยกำหนดจุด handoff ข้อมูลชัดเจน
4. พัฒนาทักษะทีม ทั้งด้าน AI และการตรวจคุณภาพ
5. เริ่มเล็กแล้วขยาย จาก pilot ไปสู่ทั้งโครงการ

สรุป:

AI ไม่ได้มาแทนที่ผู้เชี่ยวชาญ BIM/VDC แต่กำลัง “เลื่อนตำแหน่ง” ให้เราเป็นผู้ออกแบบการตัดสินใจและเวิร์กโฟลว์มากขึ้น องค์กรที่เริ่มทดลองวันนี้ จะเป็นผู้นำในตลาดพรุ่งนี้

อ้างอิง:

Kostiantyn Solomka, Redefining BIM/VDC Roles in the Era of Artificial Intelligence, AECbytes, 9 July 2025.
https://www.aecbytes.com/feature/2025/BIM-VDC-Role-AI.html